Çin’in sosyal kontrol mekanizmaları
Çin’in sosyal kontrol mekanizmaları Coronavirüs salgını ortasında tam olarak gözler önüne serildi; Wuhan ile bağlantısı olan insanlar izleniyor, karantinaya alınıyor ve hatta sosyal medyada dışlanıyorlar.
Virütik salgının kalbindeki Çin şehrindeki Wuhan Üniversitesi’nde bir ikinci sınıf öğrencisi olan Meron Mei, memleketi köyüne geri gitti ve öksürmeye başladı.
Böylece hastaneye gitti ve kendini kontrol ettirdi. Doktorlar sıradan bir soğuk algınlığı teşhisi koydular, yeni coronavirüs değil diyor ve evine geri dönmüş. Sonra bir hafta önce, Wuhan’dan arabayla 2 saatlik mesafede olan Xishui ilçesindeki evine beş yetkili geldiğini söylüyor. Maske takıyorlardı ve mavi, silah şeklindeki termometreler kullanıyorlardı.
Şimdi Mei kendisini sivil giyimli dedektifler tarafından aralıksız gözetim altında buluyor. Kapısının önünde kırmızı bir uyarı afişi asılı: “Yaklaşmayın– pnömoni şüpheli hasta”. Laboratuvar önlüklü, koruyucu gözlüklü ve maskeli doktorlar günde üç kere ateşini ölçüyorlar ve hükümet onu durumunu takip etmek için sürekli arıyor—testler vücudunda coronavirüs olmadığını söylemesine rağmen. Telefonu sürekli kontrol ediliyor; kamerası devre dışı bırakılmış ve resimleri silinmiş. Hikayesini yetkililerin okumasını önlemek için İngilizce mesajlar yoluyla Associated Press'e aktardı.
Hikayesi AP tarafından doğrulanamayan Mei “Hapishanedeyim” dedi. “ Çok kızgınım. Fiziksel ve ruhsal olarak yorgun hissediyorum.”
Çin insanlık tarihindeki en büyük karantinayı kurarak 50 milyondan fazla insanı ülkenin merkezinde hapsederken, Wuhan’ı yakın zamanda ziyaret etmiş olanlar izleniyor, gözetleniyor, otellerden çıkarılıyor ve evlerinde ve geçici karantina tesislerinde izole ediliyor.
Sıradan insanların ulaşabildiği bilgiler istikrarsız. Huzursuz sakinler, Wuhan’dan yüzlerce insanın, hassas içerik barındıran, kişisel bilgiler, adresler, telefon numaraları, kimlik numaraları, doğum tarihleri ve meslek içeren listelerini ağızdan ağıza yaydılar.
Bir Shanghai sakini tarafından AP’ye gönderilen bir liste, şehrin Putuo bölgesinde bir yabancı, bazı şehir sakinleri, Çin’in diğer kısımlarından birçok insanı ve yerlilerin oturduğu bir apartmanı içeren 174 kişiyi listeliyor. Çin kimlik saptama sistemine göre, kimlik sayıları gerçek ve listedeki diğer bilgilerle eşleşiyor.
Listeyi paylaşan bir gönderi “İçeriden alınan bilgi! Kesin ve güvenilir!” diyordu; AP nin paylaştığı bir ekran görüntüsünde. “Putuo’lu arkadaşlar, lütfen dikkatle dinleyin, burada listelenmiş insanların hepsi Wuhan’a gitti ve hastanelere alınmıyorlar; yani zorla evde izole ediliyorlar! Komşular, hiçbir şartta dışarı çıkmayın!”
Geçtiğimiz on yıl boyunca Çin hükümeti, “istikrar sürdürme” olarak adlandırdığı sıkı bir sosyal kontrol sistemini ustalıkla işledi. Beijing, yüz-tarayıcı kameralardan mahalle muhbirlerine, hane halkı kaydına yüksek ve düşük teknoloji yöntemleri vasıtasıyla 1.4 milyar vatandaşının izini sürüyor, bunları toplumsal düzeydeki yetkililer aracılığıyla yönetiyor.
Bu gözetim genellikle Çin'deki çoğu insanı rahatsız etmiyor.Genellikle sadece siyasi muhalifler veya azınlıklar açıkça devlet kontrolüne tabidir. Ancak virüs salgını gibi olağanüstü kriz zamanlarında, bu sistemler ülke çapında harekete geçiyor.
25 Ocak’da Politbüro Daimi Komitesi, Çin iktidarının iç çemberi, yetkililere “gözetleme, tarama ve uyarı” ya özel vurgu yaparak, “önlem ve kontrol çalışması” yürütmelerini emretti. O zamandan beri, milyonlarca yerel yetkili ve memur, Beijing’in “battaniye tarzı takip” diye adlandırdığı bir yönetim yaklaşımı içinde gözetlemek, taramak ve uyarmak —ve farklı aşamalarda sınırlamak— için seferber oldular.
“Wuhan’dan insanları ‘halkı takip etme, onları kayıt etme, toplum yönetimi, çat kapı denetleme, kitlesel transferler, anormallikleri tedavi etme’ prensiplerine istinaden etkin biçimde yönetmeliyiz” dedi Çin Ulusal Sağlık Komisyonu genel müdür yardımcısı Li Bin sonraki gün bir basın toplantısında.
Yetkililer—ve bazı uzmanlar katılıyor—sıkı önlemlerin gerekli olduğunu söylüyor. “Bu salgın çok hızlı yayılıyor; ki bu [karşımıza] zorluklar çıkarıyor ve kontrol ve önlem çalışmamız üzerinde baskı oluşturuyor.” dedi Çin Ulusal Sağlık Komisyonu başkanı Ma Xiaowei. “Ülke, salgını daha düşük maliyetle ve daha hızlı bir şekilde kontrol edebilmek için daha güçlü önlemler aldı.”
Wuhan’da eğitim alanında çalışan bir kadın, arkadaşları ve akrabaları kendisine sadece adını değil, kimlik numarasını, adresini ve mesleğini içeren bir excel dosyası yolladıklarında yaklaşık 2 hafta kaldığı Çin’in İç Moğolistan bölgesindeki memleketinden yeni dönmüştü. İlk başta şoka girdiğini söyledi sonra da öfkelenmiş.
“Belgede tüm şehirde Wuhan’dan dönmüş bir grup insanın ismi vardı.” dedi Na. Birçok Çinli gibi, o da sadece soyadını verdi böylece hassas bir konu hakkında açıkça konuşabilecekti. Polis gayrı resmi kanallar aracılığıyla yayılan bilgi konusunda sert önlemler almada dikkatli davranıyor; ve birçok insan yabancı basınla konuşmaya çekiniyor.
“Çok kızgındım” dedi Na. “Bu sonraki hayatımı etkileyebilirdi.”
Mei’den farklı olarak, Na’nın memleketi Wuhan’a “1,000 km den fazla mesafede ve o evine hapsedilmedi. Ancak Na polisten, topluluk yetkililerinden ve yeni kurulmuş bir salgın önlem merkezinden aramalar gelmeye başladığını söyledi.
Devlet daireleri genellikle toplanan bilgileri paylaşmada veya koordine etmede başarılı olamadığından Na’yı arayanların bir çoğu aynı soruları sormuş.. Dediğine göre ilk gün bir düzine arama gelmiş, belki daha fazla, çok sayıda soru sormuşlar: Neredesin?, Ne zaman eve gidiyorsun?, Kimlerle temas ettin?
“Çok rahatsız ediciydi” diyor. “Kişisel bilgilerimin sızdırılmasını istemediğimi açıkça belirttim.”
Sızıntılardan rahatsız olan diğerleri Çin sosyal medya platformu Weibo'ya yöneldi ve neler olduğunu bilmek istediler. Bildirimlerin çoğu silindi, ancak sansürcüler, Wuhan’dan insanların yaftalanması hususunda sızıntıları eleştiren Çin cep telefonu markası Xiaomi’nin genel müdür yardımcısı Cui Baoqiu tarafından gönderilen bir iletiye dokunmadılar.
“Hasta insanlar suçlu değiller” dedi Cui. “Bu veriler hükümetteki birkaç kişi tarafından yönetilmelidir. Kontrollerini sıkılaştırmaları gerekiyor.”
Sızıntıların kasıtlı olup olmadığı konusu belirsiz. Çeşitli hükümet daireleri kameraların, cep telefonlarının ve sosyal medyanın yanı sıra ulaşım kayıtlarından ve sağlık ve güvenlik yetkililerinin araştırmalarından bir sürü veri topluyor.
Bir vakada sadece İngilizce ismiyle anılmak isteyen Nick, Wuhan’dan sadece geçtiğini fakat daha sonra sızdırılan bir listede adının olduğunu öğrendiğini söyledi. Diğer vakalarda insanlara bir yardım hattını arayarak Wuhan’a gittiğinden şüphelenilen her kim olursa rapor etmeleri söylenmişti. Fujian bölgesindeki Baoshu köyündeki bir yardım merkezinde telefonlara cevap veren bir kadın, bilgi için 1200 Yuan (173$) ödül verdiklerini teyit etti. Ve perşembe günü bir basın toplantısında bir Çin Devlet Demiryolları Grubu temsilcisi kurumun hükümete yolcu verilerini temin ettiğini söyledi.
9.600'den fazla teyit edilmiş vakanın çoğu Wuhan ve Hubei eyaletindeki çevre şehirlerde bulunmaktadır. Geçen hafta neredeyse tüm eyalet giriş çıkışa kapatıldı. Ancak tren ve uçak seferleri durdurulmadan önce kaçmaya çalışan Wuhan sakinleri bile kaçış olmadığını görüyorlar.
Aynı zamanda ailesinin mahremiyetini korumak için İngilizce adıyla anılmak isteyen Wuhan’dan bir IT çalışanı Andy de hükümetin memleketini karantinaya aldığını duyduğunda Beijing’de eşi ve iki çocuğuyla geziyordu. Aile Çin kıyısına yakın bir şehir olan Nanjing’a gitti, ancak Intercontinental Oteli Wuhan adreslerinin bulunduğu kimliklerini gördükten sonra onları geri çevirdi. Andy nihayetinde beş yıldızlı Shangri-La Oteli’nde bir oda buldu ve yerleştiler, eve dönmek güvenli olana kadar kalmayı planlıyorlardı.
Pazartesi günü, resepsiyondan aradılar: Polis onları dışarı atıyordu. Andy’nin ailesinin bir haftadan fazladır Wuhan’da olmaması veya yaklaşık iki haftadır maske takmıyor olmaları önemli değildi. Wuhan’dan gelen herkesin 14 gün boyunca karantina altındaki bir butik otelde kalması emredilmişti.
Yeni oteldeki odalarını gördüklerinde Andy panikledi: her yandan soğuk hava geliyordu. Kapısının altındaki boşluğu ıslak havlularla doldurdu, ancak kapılar yemek servisi için açıldığından endişe duyuyordu. Gece 2’ye kadar uyanıktı; iki küçük çocuğu için endişeleniyordu ve koridorlardan gelen potansiyel olarak virüs yüklü havanın odalarında dönüp durduğunu düşünüyordu.
Andy hükümeti “tamamiyle anladığını” ve “güvendiğini” ve ön saflardaki doktorların ve hemşirelerin sıkı çalışmalarını takdir ettiğini söylüyor. Minnettar ancak endişelenmeden edemiyor.
“Bu kadar büyük bir ülkede bunun daha fazla yayılmasını istememenizi anlıyorum” dedi. “Kabul edemediğim ise, çocuklarım ne olacak? Güvenliğimizi kim garanti edecek?
Yazar: Dake Kang
Kaynak: https://thediplomat.com/2020/02/chinas-social-control-mechanisms-on-full-display-amid-coronavirus-epidemic/?fbclid=IwAR1bV0vOOSdb-Nb9DP-ZFcLsOh-ssGVrfxieAAvQOGKOznJ_B1zlj5AMb0Q
Virütik salgının kalbindeki Çin şehrindeki Wuhan Üniversitesi’nde bir ikinci sınıf öğrencisi olan Meron Mei, memleketi köyüne geri gitti ve öksürmeye başladı.
Böylece hastaneye gitti ve kendini kontrol ettirdi. Doktorlar sıradan bir soğuk algınlığı teşhisi koydular, yeni coronavirüs değil diyor ve evine geri dönmüş. Sonra bir hafta önce, Wuhan’dan arabayla 2 saatlik mesafede olan Xishui ilçesindeki evine beş yetkili geldiğini söylüyor. Maske takıyorlardı ve mavi, silah şeklindeki termometreler kullanıyorlardı.
Şimdi Mei kendisini sivil giyimli dedektifler tarafından aralıksız gözetim altında buluyor. Kapısının önünde kırmızı bir uyarı afişi asılı: “Yaklaşmayın– pnömoni şüpheli hasta”. Laboratuvar önlüklü, koruyucu gözlüklü ve maskeli doktorlar günde üç kere ateşini ölçüyorlar ve hükümet onu durumunu takip etmek için sürekli arıyor—testler vücudunda coronavirüs olmadığını söylemesine rağmen. Telefonu sürekli kontrol ediliyor; kamerası devre dışı bırakılmış ve resimleri silinmiş. Hikayesini yetkililerin okumasını önlemek için İngilizce mesajlar yoluyla Associated Press'e aktardı.
Çin insanlık tarihindeki en büyük karantinayı kurarak 50 milyondan fazla insanı ülkenin merkezinde hapsederken, Wuhan’ı yakın zamanda ziyaret etmiş olanlar izleniyor, gözetleniyor, otellerden çıkarılıyor ve evlerinde ve geçici karantina tesislerinde izole ediliyor.
Sıradan insanların ulaşabildiği bilgiler istikrarsız. Huzursuz sakinler, Wuhan’dan yüzlerce insanın, hassas içerik barındıran, kişisel bilgiler, adresler, telefon numaraları, kimlik numaraları, doğum tarihleri ve meslek içeren listelerini ağızdan ağıza yaydılar.
Bir Shanghai sakini tarafından AP’ye gönderilen bir liste, şehrin Putuo bölgesinde bir yabancı, bazı şehir sakinleri, Çin’in diğer kısımlarından birçok insanı ve yerlilerin oturduğu bir apartmanı içeren 174 kişiyi listeliyor. Çin kimlik saptama sistemine göre, kimlik sayıları gerçek ve listedeki diğer bilgilerle eşleşiyor.
Listeyi paylaşan bir gönderi “İçeriden alınan bilgi! Kesin ve güvenilir!” diyordu; AP nin paylaştığı bir ekran görüntüsünde. “Putuo’lu arkadaşlar, lütfen dikkatle dinleyin, burada listelenmiş insanların hepsi Wuhan’a gitti ve hastanelere alınmıyorlar; yani zorla evde izole ediliyorlar! Komşular, hiçbir şartta dışarı çıkmayın!”
Geçtiğimiz on yıl boyunca Çin hükümeti, “istikrar sürdürme” olarak adlandırdığı sıkı bir sosyal kontrol sistemini ustalıkla işledi. Beijing, yüz-tarayıcı kameralardan mahalle muhbirlerine, hane halkı kaydına yüksek ve düşük teknoloji yöntemleri vasıtasıyla 1.4 milyar vatandaşının izini sürüyor, bunları toplumsal düzeydeki yetkililer aracılığıyla yönetiyor.
Bu gözetim genellikle Çin'deki çoğu insanı rahatsız etmiyor.Genellikle sadece siyasi muhalifler veya azınlıklar açıkça devlet kontrolüne tabidir. Ancak virüs salgını gibi olağanüstü kriz zamanlarında, bu sistemler ülke çapında harekete geçiyor.
25 Ocak’da Politbüro Daimi Komitesi, Çin iktidarının iç çemberi, yetkililere “gözetleme, tarama ve uyarı” ya özel vurgu yaparak, “önlem ve kontrol çalışması” yürütmelerini emretti. O zamandan beri, milyonlarca yerel yetkili ve memur, Beijing’in “battaniye tarzı takip” diye adlandırdığı bir yönetim yaklaşımı içinde gözetlemek, taramak ve uyarmak —ve farklı aşamalarda sınırlamak— için seferber oldular.
“Wuhan’dan insanları ‘halkı takip etme, onları kayıt etme, toplum yönetimi, çat kapı denetleme, kitlesel transferler, anormallikleri tedavi etme’ prensiplerine istinaden etkin biçimde yönetmeliyiz” dedi Çin Ulusal Sağlık Komisyonu genel müdür yardımcısı Li Bin sonraki gün bir basın toplantısında.
Yetkililer—ve bazı uzmanlar katılıyor—sıkı önlemlerin gerekli olduğunu söylüyor. “Bu salgın çok hızlı yayılıyor; ki bu [karşımıza] zorluklar çıkarıyor ve kontrol ve önlem çalışmamız üzerinde baskı oluşturuyor.” dedi Çin Ulusal Sağlık Komisyonu başkanı Ma Xiaowei. “Ülke, salgını daha düşük maliyetle ve daha hızlı bir şekilde kontrol edebilmek için daha güçlü önlemler aldı.”
Wuhan’da eğitim alanında çalışan bir kadın, arkadaşları ve akrabaları kendisine sadece adını değil, kimlik numarasını, adresini ve mesleğini içeren bir excel dosyası yolladıklarında yaklaşık 2 hafta kaldığı Çin’in İç Moğolistan bölgesindeki memleketinden yeni dönmüştü. İlk başta şoka girdiğini söyledi sonra da öfkelenmiş.
“Belgede tüm şehirde Wuhan’dan dönmüş bir grup insanın ismi vardı.” dedi Na. Birçok Çinli gibi, o da sadece soyadını verdi böylece hassas bir konu hakkında açıkça konuşabilecekti. Polis gayrı resmi kanallar aracılığıyla yayılan bilgi konusunda sert önlemler almada dikkatli davranıyor; ve birçok insan yabancı basınla konuşmaya çekiniyor.
“Çok kızgındım” dedi Na. “Bu sonraki hayatımı etkileyebilirdi.”
Mei’den farklı olarak, Na’nın memleketi Wuhan’a “1,000 km den fazla mesafede ve o evine hapsedilmedi. Ancak Na polisten, topluluk yetkililerinden ve yeni kurulmuş bir salgın önlem merkezinden aramalar gelmeye başladığını söyledi.
Devlet daireleri genellikle toplanan bilgileri paylaşmada veya koordine etmede başarılı olamadığından Na’yı arayanların bir çoğu aynı soruları sormuş.. Dediğine göre ilk gün bir düzine arama gelmiş, belki daha fazla, çok sayıda soru sormuşlar: Neredesin?, Ne zaman eve gidiyorsun?, Kimlerle temas ettin?
“Çok rahatsız ediciydi” diyor. “Kişisel bilgilerimin sızdırılmasını istemediğimi açıkça belirttim.”
Sızıntılardan rahatsız olan diğerleri Çin sosyal medya platformu Weibo'ya yöneldi ve neler olduğunu bilmek istediler. Bildirimlerin çoğu silindi, ancak sansürcüler, Wuhan’dan insanların yaftalanması hususunda sızıntıları eleştiren Çin cep telefonu markası Xiaomi’nin genel müdür yardımcısı Cui Baoqiu tarafından gönderilen bir iletiye dokunmadılar.
“Hasta insanlar suçlu değiller” dedi Cui. “Bu veriler hükümetteki birkaç kişi tarafından yönetilmelidir. Kontrollerini sıkılaştırmaları gerekiyor.”
Sızıntıların kasıtlı olup olmadığı konusu belirsiz. Çeşitli hükümet daireleri kameraların, cep telefonlarının ve sosyal medyanın yanı sıra ulaşım kayıtlarından ve sağlık ve güvenlik yetkililerinin araştırmalarından bir sürü veri topluyor.
Bir vakada sadece İngilizce ismiyle anılmak isteyen Nick, Wuhan’dan sadece geçtiğini fakat daha sonra sızdırılan bir listede adının olduğunu öğrendiğini söyledi. Diğer vakalarda insanlara bir yardım hattını arayarak Wuhan’a gittiğinden şüphelenilen her kim olursa rapor etmeleri söylenmişti. Fujian bölgesindeki Baoshu köyündeki bir yardım merkezinde telefonlara cevap veren bir kadın, bilgi için 1200 Yuan (173$) ödül verdiklerini teyit etti. Ve perşembe günü bir basın toplantısında bir Çin Devlet Demiryolları Grubu temsilcisi kurumun hükümete yolcu verilerini temin ettiğini söyledi.
9.600'den fazla teyit edilmiş vakanın çoğu Wuhan ve Hubei eyaletindeki çevre şehirlerde bulunmaktadır. Geçen hafta neredeyse tüm eyalet giriş çıkışa kapatıldı. Ancak tren ve uçak seferleri durdurulmadan önce kaçmaya çalışan Wuhan sakinleri bile kaçış olmadığını görüyorlar.
Aynı zamanda ailesinin mahremiyetini korumak için İngilizce adıyla anılmak isteyen Wuhan’dan bir IT çalışanı Andy de hükümetin memleketini karantinaya aldığını duyduğunda Beijing’de eşi ve iki çocuğuyla geziyordu. Aile Çin kıyısına yakın bir şehir olan Nanjing’a gitti, ancak Intercontinental Oteli Wuhan adreslerinin bulunduğu kimliklerini gördükten sonra onları geri çevirdi. Andy nihayetinde beş yıldızlı Shangri-La Oteli’nde bir oda buldu ve yerleştiler, eve dönmek güvenli olana kadar kalmayı planlıyorlardı.
Pazartesi günü, resepsiyondan aradılar: Polis onları dışarı atıyordu. Andy’nin ailesinin bir haftadan fazladır Wuhan’da olmaması veya yaklaşık iki haftadır maske takmıyor olmaları önemli değildi. Wuhan’dan gelen herkesin 14 gün boyunca karantina altındaki bir butik otelde kalması emredilmişti.
Yeni oteldeki odalarını gördüklerinde Andy panikledi: her yandan soğuk hava geliyordu. Kapısının altındaki boşluğu ıslak havlularla doldurdu, ancak kapılar yemek servisi için açıldığından endişe duyuyordu. Gece 2’ye kadar uyanıktı; iki küçük çocuğu için endişeleniyordu ve koridorlardan gelen potansiyel olarak virüs yüklü havanın odalarında dönüp durduğunu düşünüyordu.
Andy hükümeti “tamamiyle anladığını” ve “güvendiğini” ve ön saflardaki doktorların ve hemşirelerin sıkı çalışmalarını takdir ettiğini söylüyor. Minnettar ancak endişelenmeden edemiyor.
“Bu kadar büyük bir ülkede bunun daha fazla yayılmasını istememenizi anlıyorum” dedi. “Kabul edemediğim ise, çocuklarım ne olacak? Güvenliğimizi kim garanti edecek?
Yazar: Dake Kang
Kaynak: https://thediplomat.com/2020/02/chinas-social-control-mechanisms-on-full-display-amid-coronavirus-epidemic/?fbclid=IwAR1bV0vOOSdb-Nb9DP-ZFcLsOh-ssGVrfxieAAvQOGKOznJ_B1zlj5AMb0Q
Yorumlar
Yorum Gönder